Tweede Wereldoorlog

De Tweede Wereldoorlog heeft diepe sporen nagelaten in Den Haag. De joodse bevolking werd gedeporteerd. De stad werd gebombardeerd, woningen werden gesloopt en in het laatste oorlogsjaar raakte de hofstad volledig in verval.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog had de ligging van Den Haag dramatische gevolgen. De stad aan zee werd onderdeel van de Duitse kustverdediging: de Atlantikwall. Behalve een reeks van betonnen bunkers werd een brede tankgracht gegraven, dwars door woonwijken heen. Duizenden mensen moesten hun huis uit. Op de kaart van 1945 is de verdedigingslinie met een zwarte stippellijn aangegeven. Als je de kaart van 1945 vergelijkt met die van 1957 zijn de gevolgen goed te zien.

Een inktzwarte bladzijde in de geschiedenis van de stad is de vervolging van joden. Voor de oorlog was er een grote joodse gemeenschap van ongeveer 17.000 joden in Den Haag. Ruim 14.000 van hen werden gedeporteerd. Ongeveer 10.700 Haagse joden, waaronder 1700 kinderen zijn in concentratiekampen vermoord.

Tweede Wereldoorlog

1930 – Nieuwe Parklaan 76

Sluiten

Villa Windekind, 1930
foto E.M. van Ojen
collectie Haags Gemeentearchief 

De bezettingsmacht vestigde in Den Haag een centraal bestuur en centrale bureaus, ook van de Sipo/SD (Sicherheitspolizie en Sicherheitsdienst / de politieke recherche en geheime inlichtingendienst). Een aparte afdeling van de Sipo/SD hield zich bezig met 'Joodse zaken'. In de praktijk betekende dit de vervolging en deportatie van joden. Die afdeling heette het Judenreferat, ook wel IVB4, en was gevestigd op het Binnenhof 7 en Plein 2.

Van juli 1942 tot eind 1943 werd het bureau van Plein 2 verhuisd naar Villa Windekind en de dubbele villa ernaast op nummer 72/74. Toen Scheveningen spergebied (verboden gebied) werd, verhuisden ze opnieuw, naar de Mesdagstraat 52.

Bekijk in Streetview

Haagse kaart

Hier ontdekt u de groei van Den Haag door de eeuwen heen. Daarmee krijgt u inzicht in 6000 jaar Haagse geschiedenis; van de prehistorie, het ontstaan van het Binnenhof tot nu.

In de kaart vindt u de historische collecties van de stad. Per tijdvak of per thema maakt u kennis met bijzondere voorwerpen, schilderijen, archeologische vondsten en gebouwen.